“Als je iemand kapot wil maken, gebruik dan gewoon de magische woorden ‘het is grensoverschrijdend. En voor je het weet, ben je van iemand die je oervervelend vindt af”, zei Johan Derksen gisteren bij Vandaag Inside over wat er nu gaande is rondom prinses Laurentien van Oranje-Nassau. 

Hoe haar reputatie wordt besmeurd, maakt me verdrietig. Te veel mensen geloven zonder meer wat er over haar wordt gezegd, niet de mens die wordt vermorzeld. Begrijp me niet verkeerd hoor, maar ongewenst gedrag kan niet door de beugel. Alleen trekken we tegenwoordig wel erg makkelijk ‘de ik ben geïntimideerd kaart’. 

We leven in een tijd waarin een anonieme beschuldiging genoeg is om iemand aan de schandpaal te nagelen. Prinses Laurentien is het nieuwste slachtoffer. Bovendien zijn tegenwoordig wel heel snel op onze teentjes getrapt.  

Drie ambtenaren zouden hebben geklaagd dat de emoties bij de prinses soms hoog opliepen. En wat gebeurt er dan? De media zijn er als de kippen bij om hierop in te springen zonder dat er eerst grondig onderzoek is verricht. Het AD kopte al snel met de suggestie dat de prinses ambtenaren zou hebben uitgescholden en geen tegenspraak duldt. 

Hier gaat het al direct mis: trial by media!

Nog voordat er duidelijkheid is over wat er precies heeft plaatsgevonden. Dat er geen harde bewijzen zijn, er anoniem wordt gelekt en media dat rücksichtslos op de voorpagina van hun kranten zetten, is een zorgwekkende ontwikkeling. Zelfs staatsrechtgeleerden als Peter Rehwinkel en Paul Bovend’Eert betwijfelden openlijk of de positie van prinses Laurentien nog wel houdbaar is. Hun uitspraken zijn niet alleen voorbarig, maar ook ongehoord. Ze impliceren dat de klachten terecht zijn zonder dat de inhoud ervan bekend is. 

Is dit hoe we rechtvaardigheid willen definiëren?
Willen we een wereld waarin een anonieme fluistering iemands reputatie kan vernietigen? 

Bij mij roept het verontwaardiging op!

Dit incident met prinses Laurentien is symptomatisch voor een bredere trend: we zijn steeds sneller in het vellen van een oordeel zonder de moeite te nemen de feiten te kennen. In de Middeleeuwen werd je vastgebonden aan de schandpaal en publiekelijk vernederd. Anno nu bekogelen we de ‘veroordeelde’ niet met bedorven fruit, maar verwoesten iemands reputatie.  

Of prinses Laurentien zich daadwerkelijk grensoverschrijdend heeft gedragen, is nog maar de vraag. De inhoud van de klachten is onbekend en wat precies als grensoverschrijdend gedrag is aangemerkt, weten we niet. Tel daarbij op dat het Ministerie van Financiën aangeeft dat de emoties aan beide zijden zijn opgelopen. Maar in plaats van eerst uit te zoeken wat er echt gebeurd is, zijn er meteen mensen die roepen dat prinses Laurentien weg moet. 

Zoals ze zelf zegt het maakte een ‘ander persoon’ haar. Als je dit leest, denk dan ook eens naar wat dit voor haar en haar gezin betekent. Reken er maar op dat de impact van zo’n beschuldiging erin hakt. Ik vermoed dat prinses Laurentien erg verdrietig is en dat daaronder een enorme boosheid zit. Nu legt ze voordat duidelijk of de klachten wel gegrond zijn haar functie neer. Ik vind dat in en in triest.

Was het niet verstandiger om eerst te kijken wat er echt gebeurd is? 

Ik vind het logisch dat de emoties hoog kunnen oplopen als je in discussie gaat met de ambtenaren van een organisatie die werd terechtgewezen omdat ze duizenden ouders onterecht beschuldigden van fraude met kinderopvangtoeslag. 

Ik geloof best dat prinses Laurentien de financiële problemen en de psychische schade van ontwrichte gezinnen met vuur heeft aangekaart. Als je emoties toont, laat je zien dat iets belangrijk voor je is en serieus genomen moet worden. Het verbieden daarvan zou onmenselijk zijn. Pas echt schadelijk is het als je zwijgt of alles onder de mantel der liefde bedekt. 

Natuurlijk is er een verschil tussen je stem verheffen en agressief gedrag. In een veilige werkomgeving zoek je niet meteen de media op, maar bespreek je storend gedrag openlijk en zoek je samen naar oplossingen. Daarnaast melden steeds meer mensen dat het gedrag dat aan prinses Laurentien wordt aangerekend, niet strookt met hun eigen ervaringen. Collega’s, ouders en anderen die Laurentien goed kennen, spreken openlijk hun verwondering uit. 

Dus in plaats van onmiddellijk iemand op de brandstapel te gooien, zouden we eerst de feiten op een rij krijgen. Wat heeft ervoor gezorgd dat de emoties zo hoog opliepen? Wie was daarbij betrokken? Jazeker moet er een gedegen onderzoek komen. Pas dan kunnen we een eerlijk en rechtvaardig oordeel vellen. Tot die tijd moeten we terughoudend zijn in onze veroordelingen. 

En mensen als Rehwinkel en Bovend’Eert, die zich uitspreken zonder de feiten te kennen, hebben in mijn ogen afgedaan!!

Als iemand die jarenlang in de publieke sector heeft gewerkt, herken ik hoe makkelijk emoties kunnen oplopen, maar ook hoe gevaarlijk het is om te snel te oordelen. Het is alsof we tegenwoordig een revolver met beschuldigingen op scherp hebben staan, klaar om af te vuren zodra iemand een misstap lijkt te maken. 

Mijn boek ‘Gepest op het werk” biedt een kritische kijk op hoe ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals machtspelletjes en pesten, zich kan ontwikkelen in een cultuur waar psychologische veiligheid ontbreekt. In een tijd waarin we te snel oordelen zonder de feiten te kennen, zoals bij prinses Laurentien, benadrukt mijn boek juist het belang van een veilige werkomgeving waarin open communicatie en respect voor elkaar centraal staan! 

Ik vind dat we ons moeten afvragen of de werkelijke intimidatie niet ligt in het gemak waarmee deze beschuldigingen worden geuit en hoe iemand als prinses Laurentien zonder grondig onderzoek aan de schandpaal wordt genageld. Als we willen dat ons rechtssysteem blijft functioneren, moeten we stoppen met deze openbare executies op basis van vermoedens en beginnen met het waarderen van feiten. 

Laten we terugkeren naar een samenleving waar rechtvaardigheid gebaseerd is op waarheid, niet op geruchten!.

Wil je weten wat psychologische veiligheid wel is en tips? Mijn boek ligt sinds vorige week in de winkels en ik heb de eerste reacties al binnen. De situaties in mijn boek zijn echt net als de conversaties. De namen en geslachten van de betrokkenen zijn veranderd en mijn boek is geheel anoniem gemaakt. Ik ben zelfs zo ver gegaan dat ik mezelf op internet onzichtbaar maakte als oud-werknemer van mijn werkgever. Degenen over wie het gaat, weten dat alleen zelf. De enige die zich bekendmaakt (met al haar blunders) ben ik zelf.