“Uit positie? Hoe denk JIJ dat het komt dat JIJ uit positie bent?” Hij leunt naar voren en wijst priemend naar mij. Ik hoor zijn nare stem, zie zijn ontblote tanden en opgetrokken wenkbrauwen.
“Jij hebt mij ZWAAR beschadigd. DUS JIJ MOET je excuses aanbieden.” Hij buigt nóg vérder naar voren. “JOUW functioneren staat hier ter discussie.” Hij kijkt me nadrukkelijk aan. Zijn stem vol verwijten klinkt luid.
Al mijn collega’s zitten in de kantoortuin. Zij moeten dit kunnen HOREN.
Ik voel me ineens heel erg alleen.
4 jaar later
Ik voel me niet meer alleen. Integendeel, ik ben er in geslaagd om dit gevoel om te zetten in een aanpak waarmee ik mensen, werknemers en werkgevers help om zulke situaties te voorkomen.
Als coach én extern vertrouwenspersoon spreek ik mensen die vreselijke ervaringen hebben met intimidatie en pesterijen op de werkvloer. Ze zijn boos, maar ook verdrietig en leggen de schuld meestal bij zichzelf neer. Bovendien kampen ze vaak met gevoelens van schaamte.
Ook ik ken dit soort gevoelens
Wat ik zelf nog steeds erg spannend vind, is de gedachte: wat zullen anderen wel niet denken als ik openlijk deel hoe het werkelijk is gegaan. Als ik vertel wat mij overkomen is en hoe ik destijds handelde?
Straks vinden ze me incompetent.
Mijn aanname: mensen denken toch vaak: waar rook is, is vuur.
Nee, als coach ben ik niet vrij van deze gevoelens en gedachtes. Ik ben niet verheven of verlicht. Maar door mijn werk weet ik wel hoe ik me snel weer beter kan voelen, wat voor mij gezonde keuzes zijn en sta ik heel bewust stil bij dingen.
Ik kies er bewust voor om mijn verhaal wél te vertellen
Wat mij is overkomen is onderdeel van wie ik ben. Sterker nog, dit is inmiddels juist mijn kracht als ervaringsdeskundige. Echte verhalen over de nare dingen die op de werkvloer gebeuren zijn moeilijk te vinden. Mensen willen zich nu eenmaal niet profileren als mislukkeling of zeurkous. Stel je voor dat een toekomstige werkgever daar op afknapt? Deze terughoudendheid is begrijpelijk, maar ook jammer. Want om verder te kunnen komen, heb je de ervaringen van anderen júíst nodig.
En dat is niet de enige reden waarom ik hier een punt van maak.
In Nederland worstelen 2,3 miljoen mensen met pesterijen op de werkvloer. Dit is een groot probleem. Volgens het CNV heeft 26% van alle werkende Nederlanders weleens te maken met treiteren, roddelen, uitlachen of ander vervelend gedrag op het werk. Daarvan houdt 11% zijn mond uit angst om zijn of haar baan te verliezen. Ook geeft bijna 1 op de 5 werknemers aan dat de sfeer op het werk slechter is geworden sinds de coronacrisis. Schokkend vind ik dat 13% van de gepeste werknemers wordt gepest door zijn of haar leidinggevende. Reden te meer om mijn verhaal in alle openheid met je te delen.
Ik ben de schaamte voorbij
Laat mijn ervaringen een steun voor je zijn in het gevoel dat jij niet alleen staat of net dat duwtje in je rug zijn om het op je werk anders aan te pakken of toch een andere baan te zoeken als je moet dealen met giftige collega’s of leidinggevenden.
De zin en onzin van ad rem zijn
Een van de meest gehoorde wensen in mijn coachpraktijk is om ad rem te kunnen reageren als collega’s je verbaal aanvallen of zich misdragen. Dat gaat in de eerste plaats over het benoemen wat je collega doet, wat je daarbij voelt en wat het bij je oproept. En natuurlijk over hoe je die ander inhoudelijk pareert.
Het antwoord dat ik voor je heb, is misschien niet bevredigend, maar het is wél de realiteit.
Bij een ‘verbale’ aanval STOPT je denken. Door de angst die je voelt, gaat het emotiecentrum in je brein aan. Hoe je reageert op een heftige gebeurtenis kies je niet zelf. Je instinct neemt je handelen over met als doel: de situatie overleven.
Dan zijn er slechts 4 reacties mogelijk:
- Vechten: letterlijk aanvallen of de verbale strijd aangaan
- Vluchten: wegrennen of iets verzachtends zeggen
- Bevriezen: niet meer kunnen bewegen of helemaal niets meer zeggen (uit het veld geslagen zijn)
- Meebewegen: je niet verzetten, zodat de ingrijpende gebeurtenis zo snel mogelijk voorbij gaat
Toen ik werd geïntimideerd, bewoog ik mee. Ik hoorde mezelf zeggen:
“Sorry X. Zo heb ik het helemaal niet bedoeld.”
Het was mijn overlevingsknop die dat zei
Nee, ik was na afloop niet teleurgesteld in mezelf omdat ik niet ad rem reageerde. Ik wist dat mijn overlevingsmechanisme aan was gezet door het intimiderende gedrag van mijn collega.
Knoop dit goed in je oren: wanneer je wordt geïntimideerd heb je je reactie niet zelf in de hand. Dus er is geen reden om je hierover schuldig te voelen en je hoeft je er al helemaal niet voor te schamen. En ook niet als anderen zeggen dat je misschien anders had kunnen reageren? Het antwoord op deze vraag is even kort als krachtig: NEE!
Coaches die je beloven dat ze je kunnen leren om tijdens een aanval ad rem te reageren, verkopen gebakken lucht.
Wat ik in zie, adviseer en uit eigen ervaring weet, is dat als je op een situatie voorbereid bent het mogelijk is om je minder uit het veld te laten slaan door onverwachte kritische opmerkingen van dominante collega’s. Dit doe je door je goed voor te bereiden op lastige gesprekken en vooraf letterlijk te bedenken wat je gaat zeggen als je die ene collega tegenkomt. Zo word je niet overvallen.
Als jij gevaar bespeurt neemt je overlevings-mechanisme het ALTIJD van je over. Daar kun je niets tegen doen.
“Heb je dan niet toch een uitweg?”, vragen klanten me dikwijls…
Het is hun diepe wens om tijdens een aanval al te kunnen zeggen:
“Ik ervaar jou als intimiderend en stop dit gesprek.”
Ik vroeg diverse experts of er een bypass is om je angst te overrulen. Bijna altijd is hun antwoord:
“Nee, die is er niet.”
Het enige dat je kunt uitproberen, is je bewustzijn trainen om zo snel als mogelijk in het hier-en-nu te komen. Het is een lange en moeilijk bewandelbare weg. Dit doe je bijvoorbeeld door bij gevaar jezelf in je vinger te knijpen (zacht en net genoeg) om jezelf weer bij je rationele denken te brengen. Om je met beide benen op de grond te zetten, zogezegd.
Toch raad ik je liever aan je angst te omarmen en te accepteren voor wat het is. Stop met zelfverwijt en stel geen onhaalbare eisen aan jezelf. Zeg tegen jezelf dat het oké is dat je niet METEEN reageert. Dat het oké is dat je even niet weet wat je moet zeggen. En realiseer je dat ad rem reageren niet zaligmakend is.
Ad rem reageren heeft een heleboel nadelen
Ik coach mensen die door hun manager naar mij zijn gestuurd. Ik hoor ze zeggen: “Ja, maar ik zeg kort en krachtig waar het op staat en ben gewoon eerlijk.”
Dat is misschien wel zo…
Maar je collega’s klappen hierdoor dicht. Wat je zou moeten willen, is dat je ieders mening op prijs stelt en dat je niet over andermans gevoelens heen walst. Dus als jij iemand bent die eerst goed nadenkt voordat je wat zegt, is dat een kwaliteit waar je trots op mag zijn.
Heb ik je overtuigd dat het oké is zoals je handelt? Mooi!
Dat is een belangrijke stap, maar daarmee ben je er helaas nóg niet… Je bent nog steeds niet van die nare collega af. Want hoe ga je om met collega’s die dingen zonder na te denken zeggen, waar ze later misschien zelfs spijt van hebben? En hoe ga je om met collega’s die je pesten, lastigvallen of zelfs intimideren?
Wat jij achteraf kunt doen
Je mág er altijd bij de ander op terugkomen. Dit heb je zelf in de hand. En zo’n gesprek kun je wél voorbereiden. Maar hoe doe je dat eigenlijk? En wat moet je in hemelsnaam zeggen tijdens zo’n gesprek? De antwoorden op deze vragen lees je in deze handleiding. Ik raad je aan om ‘m te gebruiken. Hij is gratis en biedt handvatten om op een positieve manier voor jezelf op te komen, zonder ruzie of conflicten.
In de inleiding van dit blog deelde ik mijn ervaring met intimiderend gedrag op de werkvloer. Maar uiteraard was dit slechts een tipje van de sluier. Want hoe reageerden mijn managers op deze situatie? Hoe ging ik zelf met deze situatie om? En wat zijn de lessen die we (ik maar ook jij) hieruit kunnen trekken. Dit vertel ik over twee weken in mijn volgende blog.
Dit blog maakt onderdeel uit van een drieluik
Wil je meer tips over wat je doet als je op het werk wordt gepest? Of doorlezen wat mij nu precies is overkomen? Klik op de link en lees dan nog even door.
En dan nog even dit
Word jij gepest of geïntimideerd op je werk en wil je weten hoe je hier het beste mee om kunt gaan? Neem dan gerust contact met me op. Ben je een manager en/of werkgever en heeft jouw organisatie baat bij een gecertificeerd vertrouwenspersoon? Neem ook contact met mij op. Ik kom graag eens langs om te bespreken hoe we de werksfeer én de productiviteit van jouw organisatie kunnen optimaliseren.
Heb je veel last van irritante collega's?
🔥 Volg mijn online training: Hoe laat ik het gedoe van mijn werk los en ga ik om met lastige collega’s?
🔥 Kom naar mijn masterclass: Hoe ga ik om met lastige collega’s
