DISC: mooi voor de marketing, niet voor de wetenschap. Het is oppervlakkige tool waaraan je geen enkele conclusie moet willen verbinden.
DISC plaatst mensen in vier kleuren en beperkt hen tot vaste hokjes, terwijl Belbin focust op teamrollen en flexibiliteit. Waar DISC herkenbaar maar oppervlakkig is, biedt Belbin praktische inzichten om teams beter te laten samenwerken.
Kies voor Belbin als je wil weten wat je mensen écht bijdragen i.p.v. tot een kleur te reduceren.
Disc is als een horoscoop
Ah, DISC. Het persoonlijkheidsmodel dat je in een handomdraai vertelt of je rood (bazig), geel (feestbeest), blauw (saaie cijferfetisjist) of groen (knuffelbeer) bent. Handig toch? Iedereen in een kleur, iedereen blij. Of niet?
Spoiler alert:
DISC is meer marketing dan iets anders. Het voorspelt je gedrag ongeveer net zo goed als een horoscoop op de achterkant van de Metro. De uitkomsten voelen herkenbaar, maar dat is vooral omdat we onszelf graag willen herkennen. Dit heet confirmation bias: we zien wat klopt en negeren wat niet klopt.
De wetenschap zegt: “Niet doen, joh.”
DISC klinkt leuk en voelt goed, maar wat je eigenlijk doet is mensen reduceren tot een kleurpotlood. Heb je ooit een regenboog gezien met maar vier kleuren? Nee toch? De realiteit is veel rijker en complexer. DISC doet denken aan een slecht bewerkte foto: alles is blokkerig en je mist de details.
Waarom DISC nog steeds een hit is
Maar goed, DISC is simpel en dat verkoopt. HR-afdelingen en trainers houden ervan omdat het makkelijk uit te leggen is, maar gemakzucht is geen excuus voor slechte inzichten. Laten we eerlijk zijn:
DISC voelt goed. Je krijgt een kleur, wat positieve en negatieve trekjes, en voilà – je bent perfect gebalanceerd. Maar dat is precies waarom het problematisch is. Het is te mooi om waar te zijn. Het geeft een vals gevoel van inzicht en dat maakt het gevaarlijk.
Gezellige Greet is echt heel groen. Vraag haar maar om raad. Ze is de moeder van het team, altijd zorgzaam en het emotionele kompas voor iedereen.
Wat een flauwekul!
In haar vrije tijd doet Greet de financiële administratie voor de scouting. Maar ja, die nuance past niet in het kleurtjessysteem. Als we mensen in hokjes stoppen, maken we van hen een simpel kaartspel. Handig om te schudden, maar echt spelen? Vergeet het maar!
Waarom werkt Belbin wél?
Waar DISC mensen in hokjes stopt, kijkt Belbin naar iemands rol in een team. Het is niet gericht op persoonlijkheid in brede zin, maar op de bijdrage die iemand levert in samenwerking met anderen. Dat maakt het praktischer én relevanter voor de werkvloer. Belbin stelt vragen als:
- Wat breng je in het team?
- Waar ligt jouw kracht?
- Hoe kunnen teamleden elkaar versterken?
Belbin erkent dat mensen flexibel zijn. Iemand kan in de ene situatie een creatieve ideeënbedenker zijn, maar in een andere situatie meer een coördinator die zorgt dat het team op koers blijft. Dit maakt Belbin niet alleen realistischer, maar ook waardevoller. Het gaat niet om een vaststaand label, maar om wat je nú kunt bijdragen.
Wat je moet weten over DISC en Belbin
DISC is populair omdat het simpel en herkenbaar is. Het verkoopt goed, maar het biedt weinig diepgang of bruikbare inzichten. Belbin daarentegen is een waardevolle tool voor teams die beter willen samenwerken. Het focust op rollen en dynamiek in plaats van persoonlijkheidslabels, en dat maakt het zoveel krachtiger.
Belbin: geen kleurpotloot, maar een palet
Als je echt meer uit je team wilt halen, is Belbin de betere keuze. Het helpt mensen niet alleen om zichzelf beter te begrijpen, maar ook om elkaar te versterken. Dat maakt het verschil tussen een middelmatig en een goed presterend team. En dan is er Belbin. Geen kleurtjes of horoscoopachtige voorspellingen, maar een aanpak die vraagt: Wat breng je in een team? en hoe kunnen we samenwerken?
Belbin draait om rollen in plaats van hokjes. Ben jij de creatieve ideeënfontein? Of de precisie-expert die zorgt dat die briljante ideeën niet als een kaartenhuis in elkaar storten? Het mooie is dat je niet vastzit in één rol. In sommige situaties ben je de kapitein, in andere de matroos. Dit maakt Belbin menselijker en praktischer. Het gaat niet om wie je altijd bent, maar om wat je nú kunt bijdragen.
Een praktijkvoorbeeld met Belbin
Ik herinner me een team dat volledig vastzat. Iedereen werkte langs elkaar heen. Eer waren eindeloze discussies zonder resultaat. Niemand nam verantwoordelijkheid. Met Belbin hebben we de rollen in het team in kaart gebracht. Wat bleek? Iedereen wilde de planner zijn, maar er was niemand die de daadkrachtige doener wilde zijn. Door die hiërarchie en rolverdeling te bespreken, kwam er inzicht. De planner leerde vertrouwen op de doener, en de doener kreeg de ruimte om taken op te pakken zonder te worden overruled. Binnen een paar maanden was het team niet alleen productiever, maar ook veel tevredener.
Een ander voorbeeld dat me is bijgebleven, is een uitdaging waarbij verschillende teams, gevormd door medewerkers van één afdeling, met elkaar in competitie gingen. Vooraf had ik hen allemaal de Belbin Teamrollen-test laten doen. Tijdens deze sessie werd het duidelijk: het team dat telkens won, had álle teamrollen vertegenwoordigd. Het was alsof ik in een levend boek zat; de dynamiek en complementariteit van de rollen sprongen eruit. Dit bevestigde voor mij hoe krachtig het Belbin-model is in het inzichtelijk maken van hoe een team functioneert.
Belbin geeft je bovendien tools om te zien hoe de verschillende rollen elkaar aanvullen. Het is niet gericht op hokjesdenken, maar op samenwerken. Het helpt teams om te begrijpen wat er ontbreekt, wat versterkt moet worden en hoe ze als geheel beter kunnen presteren.
DISC vs. Belbin: het verschil in één zin
DISC zegt: “Hier is je hokje. Blijf erin.” Belbin zegt: “Hier is je kracht. Gebruik ‘m.”
Kortom: wil je kleur of karakter?
Kies verstandig.
Beter geen kleurtjes, geen astrologie, maar een werkvorm die vraagt: wat is jouw bijdrage aan een team? Zoals een manager ooit tegen me zei: “Als je mensen echt wil laten groeien, stop dan met ze in een hokje te duwen en kijk naar wat ze kunnen bijdragen.”
