PODCAST
Rotte Appels In Je Team? Zo Los Je Dat Op! Podcast #17 Op Eigen Kracht Meer Werkgeluk
Een rotte appel als collega laat je bloed koken. Je hebt ‘m vast ook. Die ene collega die standaard overal tegenin gaat? De sfeer verziekt? Zo’n wandelende regenwolk in een verder prima team? Je weet wel: die rotte appel.
Misschien denk je: weg ermee! Maar wacht even…
Zo’n irritante collega vermijden of negeren is niet de beste oplossing. Kijk als je met een collega moet samenwerken die altijd moeilijk doet, ligt een conflict op de loer. Daarmee moeten omgaan trekt een wissel op jouw arbeidsethos en enthousiasme. Het kost je bakken vol negatieve energie.
Zuurheid is besmettelijk en sijpelt langzaam je hele team in omdat ook je collega’s gefrustreerd raken.
Nee, herken je het niet? Denk even terug. Je hebt vast wel eens zo’n dag gehad: één collega zucht en moppert. Voor je het weet, kijk jij ook sip naar je scherm en vraag je je af hoe je de dag doorkomt. Je herkent vast dat de collega’s om je heen zich ook slechter gaan gedragen.
Een zeikert als collega kan een enorme negatieve invloed hebben. Best zorgelijk hoor?! Negatieve energie is als een olievlek die langzaam steeds groter wordt. Een collega maakt een cynische opmerking over een nieuw project: “Dit gaat toch nooit werken.” Eerst lacht iedereen nog, maar een dag later merk je dat een paar collega’s hun enthousiasme zijn verloren. Dan begint een ander ook te klagen: “Ja, ik snap ook niet waarom we dit überhaupt doen.” En voor je het weet, is de hele sfeer verpest en is de motivatie voor het project het afvoerputje ingegaan.
Het is gevaarlijk als de klaagzang van een collega zich als een olievlek verspreidt en uitgroeit tot een gedeelde mindset. Dan verslechterd de samenwerking, nemen prestaties af en voor je het weet, is het verleidelijk om de collega die altijd roet in het eten gooit als de rotte appel aan te wijzen.
Rotte appels als collega kunnen kanaries in een kolenmijn zijn
Mijnwerkers namen vroeger een kanarie mee de mijnschacht in, zodat deze hen waarschuwde voor koolmonoxidedampen en andere giftige gassen. Wat als ik je zeg dat die rotte appel eigenlijk een kanarie in de kolenmijn kan zijn? (Ja, even een ouderwetse metafoor, maar blijf bij me.) Soms is diegene die de meeste weerstand biedt niet het probleem, maar juist een signaal dat er ergens anders iets mis is. Misschien voelt deze persoon zich niet gehoord. Misschien is er een structureel probleem dat je nog niet hebt gezien. Soms heeft die rotte appel iets waardevols te zeggen. Of misschien… is hij of zij gewoon het makkelijke zwarte schaap waar iedereen gefrustreerd naar wijst terwijl het echte probleem elders ligt.
Hoe herken je het verschil?
Voordat je iemand helemaal afschiet, stel jezelf deze vragen:
- Is deze persoon altijd negatief of klaagt hij of zij over concrete problemen?
- Is er iets in de werksfeer dat deze houding kan verklaren?
- Wordt de rotte appel genegeerd, overruled of voelt hij of zij zich onbelangrijk?
- Heeft deze collega ooit waardevolle kritiek geleverd waar je écht iets mee kon?
Als het antwoord op een paar van deze vragen ‘ja’ is, dan heb je misschien niet te maken met een rotte appel, maar met een ander probleem. In dat geval is het tijd voor een goed gesprek.
Hoe doe je dat zonder gedoe?
- Stel vragen en vermijdt beschuldigingen. “Wat frustreert je het meest aan hoe het tussen ons gaat?” werkt beter dan: “Waarom ben jij altijd zo negatief?”
- Luister echt. Geen “Ja, maar…” of “Dat is nou eenmaal zo.” Wees duidelijk over jouw grenzen
- Kritiek is prima, constant gif spuwen niet. Vraag naar oplossingen. “Hoe zou jij willen dat we dit aanpakken?”
Als jouw collega niets wil bijdragen behalve geklaag weet je dat hij of zij echt rot is. Vraag jezelf hierna af: Heeft dit gesprek iets veranderd? Zijn er kleine verbeteringen te zien? Of blijft de rotte appel vastzitten in negativiteit en ondermijnt mij (en het hele team)? Als het antwoord op deze laatste vraag een keiharde ‘ja’ is, dan heb je een vet probleem.
Als het écht niet werkt met een negatieve collega…
Soms kom je tot de conclusie dat iemand simpelweg niet wil veranderen. Dat is het moment waarop je moet beslissen: accepteer ik dit? Nee toch!? Tja en als het dan ook nog eens een collega is met wie jij veel moet samenwerken? Dan wordt het nog ingewikkelder. Want je kunt niet zomaar met een boog om zo’n collega heen.
In dat geval zijn deze overwegingen belangrijk:
- Zijn jullie verplicht samen te werken of is er ruimte om taken anders te verdelen? Soms zit de oplossing in een kleine verschuiving van werkzaamheden
- Is er een patroon in het gedrag of speelt er iets persoonlijks? Soms heeft een collega een lastige periode en is het tijdelijk en geen structureel probleem
- Kun je samen tot een oplossing komen? Welke afspraken kun je maken om de samenwerking soepeler te laten verlopen?
Als je collega blijft steken in negativiteit en jij daaronder lijdt, dan wordt het tijd om het hogerop te zoeken en het gesprek met je leidinggevende aan te gaan. Ik hoop dat je manager zijn of haar verantwoording pakt en gaat interveniëren. Mijn advies? Als niets werkt, moet in het uiterste geval een vaststellingsovereenkomst op tafel komen voor die ene rotte appel. Zo blijft de rest van je team gezond.
Luister voor voorbeelden, ervaringsverhalen, meer tips en verdieping de hele aflevering op Spotify.
Heb jij last van werkfrustraties of vervelend gedrag op de werkvloer? Download hier 10 tips om je collega feedback te geven (zonder ruzie en gedoe). Of bestel mijn boek ‘Gepest op het werk’ en krijg tal van oplossingen voor jouw werkproblemen. Wil je het echt grondig aanpakken? Volg dan mijn online training: ‘Hoe ga je om met lastige collega’s en laat je het gedoe van je werk los’.
In de training:
- Leer je hoe je jouw grenzen bewaakt en stelt
- Je weet hoe je je collega’s op hun gedrag aanspreekt, zonder dat je meteen in een conflict komt
- Krijg je effectieve communicatietechnieken die ervoor zorgen dat je collega’s naar je luisteren en jou serieus nemen
- Leer je om te gaan met verschillende typen (lastige) collega’s
- Je weet precies hoe je ze herkent en welke strategieën werken om hun gedrag te veranderen
- Krijg je methodes om je piekeren te stoppen, rust te krijgen en je werkstress buiten de deur te houden, zodat je eindelijk weer kunt genieten van je privéleven
Deze podcast is opgenomen met Ilithya de Bruin bij Sound Art Studio’s in Rotterdam.
